Ważniejsze realizacje konserwatorskie

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

II etap remontu kapitalnego dworku Rodziny Horodyńskich w Kotowej Woli – prace związane z odtworzeniem kominów, konstrukcji drewnianej i poszycia ceramicznego dachu oraz schodów zewnętrznych.

Wymiana fragmentów nieszczelnego pokrycia dachowego, wymiana podłogi w kruchcie i prezbiterium, impregnacja ogniochronna, grzybobójcza i owadobójcza fragmentów więźby dachowej Babińca i konstrukcji wieży oraz całości pokrycia i opierzenia gontowego, wykonanie pomostów i schodów drabiniastych w wieży, wymiana zniszczonych elementów konstrukcyjnych więźby dachowej w miejscach przecieków kościoła Matki Bożej Królowej d. cerkwi grekokatolickiej w Kwiatoniu

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

   ...

Prace konserwatorskie przeprowadzone w okresie styczeń – marzec 2008 dotyczyły znalezionych w 2008 roku – w ramach prac konserwatorsko – remontowych głównego holu Skrzydła „A” KPRM w Warszawie – pozostałości zabytkowych schodów, posadzki ceramicznej oraz fragmentów ścian. Schody odnaleziono w wyniku prac związanych z wymianą posadzki.

Obiekt poddano rutynowej konserwacji. Konserwacje granitu, lastryka oraz ceramiki przeprowadzono w oparciu o technologie i materiały firmy AKEMI.

Nowa aranżacja pozwoliła na ich nieszablonową ekspozycję z zastosowaniem nowoczesnego oświetlenia i wielkoformatowych tafli szklanych.

Prace konserwatorskie przeprowadzone w okresie listopad – grudzień 2008 obejmowały konserwację dekoracji stiukowej kolumn. Prace przeprowadzono w ramach kompleksowego remontu pomieszczenia.

Dekoracje wykonane w technologii stiukolustra oczyszczono metodami chemicznymi. Odspojone fragmenty podklejono a ubytki uzupełniono barwioną masą sztukatorską. Powierzchnie stiukolustra przepolerowano i zabezpieczono powierzchniowo specjalistyczną pastą.

Prace konserwatorskie i renowacyjne dotyczące Grobowca architektonicznego Jana Matejki z Cmentarza Rakowickiego w Krakowie zostały przeprowadzone w ograniczonym, ściśle określonym przez inwestora zakresie i dotyczyły elewacji frontowej.

Czas trwania prac: X – XI. 2008 r.

Przeprowadzono pełną rutynową konserwację elementów kamiennych z piaskowca i wapienia typu pińczowskiego polegającą na:
• prawidłowym oczyszczeniu powierzchni metodą właściwą dla danego rodzaju kamienia. (ponadto wykonano zabieg dezynfekcji stosując preparat glono i grzybobójczy).
• usunięciu nieprawidłowych kitów i nieszczelnych spoin.
• uzupełnieniu ubytków kamieni mineralnymi kitami dostosowanymi do danego rodzaju kamienia.
• zabezpieczeniu płaszczem hydrofobowym.

Tynki ze względu na znakomity stan po oczyszczeniu scalono kolorystycznie stosując farby silikatowe.

Stalowe lakierowane drzwi poddano renowacji a system odprowadzania wody w postaci rynien i rur wymieniono na nowy.

Prace konserwatorskie przeprowadzone w okresie: listopad 2007 – listopad 2008 obejmowały elewacje frontową oraz tylną zabytkowej kamienicy przy ulicy Grodzkiej nr 25 w Krakowie. Prace przeprowadzono w ramach kompleksowego remontu całej kamienicy, która w 1999 r. t została wyłączona z eksploatacji od wysokości I piętra z uwagi na zagrożenie katastrofą budowlaną, klatka schodowa i część stropów zostały podparte stemplami.

Prace konstrukcyjne przeprowadzone wewnątrz budynku pozwoliły na wyeliminowanie głównych zniszczeń i zagrożeń i pozwoliły na przeprowadzenie zabiegów konserwatorskich i remontowych na elewacjach budynku.

Tynki i dekoracje sztukatorskie na elewacji frontowej oczyszczono metodą mechaniczną., usunięto odspojony od podłoża tynk. Miejsca zarysowań muru ceglanego przemurowano (zeszyto) nową cegłą, dodatkowo wprowadzając kotwy stalowe spinające mur. Ubytki tynku uzupełniono gotową zaprawą mineralną czysto wapienną. Na całej powierzchni tynku położono tynk cienkowarstwowy zbrojony włóknem szklanym. Dodatkowo w tynku zatopiono siatkę szklaną. Elementy sztukatorskie ze względu na bardzo zły stan zachowania zdemontowano, sporządzono nowe modele (na wzór starych) i wykonano nowe odlewy, które zamocowano na elewacji. Profile okienne oraz gzymsy uzupełniono In situ metodą modelowania z ręki oraz metoda ciągnienia za pomocą szablonów. Zastosowano specjalistyczną zaprawę modelarską. Tynk zaimpregnowano i pomalowano farbami krzemianowymi.

Metodą CePe oczyszczono z czarnej „fałszywej” patyny terrabonę, odspojone fragmenty podklejono metodą iniekcji stosując żywice poliestrowe, ubytki uzupełniono zaprawą mineralną z wypełniaczem kamiennym (grys), przebarwienia oraz uzupełnienia scalono kolorystycznie stosując farby krzemianowe. Cokół z czarnego lastryka po oczyszczeniu i przepolerowaniu uzupełniono kitami poliestrowymi oraz zaprawą mineralną (jak pierwotna).

Stolarka okienna została w całości wymieniona na nową. Stalowe witryny na parterze zostały usunięte i zastąpione nowymi zgodnie zatwierdzonym projektem. Drzwi wejściowe oraz drewnianą witrynkę pozostawiono bez zmian.

Gzyms wieńczący wykonany z blachy oczyszczono z nawarstwień. Ponieważ w dolnych partiach był poważnie zdeformowany i nieprawidłowo osadzony w tynku dołożono nowy kołnierz, który połączono z istniejącą blacharką i osadzono w tynku. Wymieniono rynnę, haki oraz rurę odpływową z blachy tytanowo-cynkowej.

Na elewacji tylnej usunięto w całości odspojone tynki oraz spękany gzyms. Wykonano prace konstrukcyjne związane z pęknięciami muru (jak na elewacji frontowej) ponadto spękany narożnik kamienicy rozebrano i przemurowano zgodnie z zaleceniami konstruktora. Zastosowano wieńce betonowe zbrojone stalą. Rozebrano w całości murek graniczny PN, wykonano nowy betonowy fundament i odtworzono mur. Pojedyncze podkładki stalowe kotew spinających mury kamienicy zastąpiono ceownikami, które obłożono siatką stalową. Położono nowy tynk na czysto wapienny na wysokości pięter, w partii parteru tynk systemowy szeroko porowaty. Na całej elewacji położono tynk cienkowarstwowy, który dodatkowo zazbrojono siatką szklaną na całej elewacji.

Oryginalny profil gzymsu odtworzono stosując zaprawy sztukatorskie. Dodatkowo na elewacji wprowadzono dodatkowe profile gzymsików aby zamaskować stalowe kotwy.

Tynki pomalowano farbami krzemianowymi zgodnie z ustaloną i zatwierdzona przez PSOZ kolorystyką.

Przedmiotem prac konserwatorskich przeprowadzonych w okresie od lipca do października 2008 r. była kamienna elewacja frontowa kościoła parafialnego p. w. św. Jacka w Chochołowie.

Realizacja trudna i interesująca ze względu na poważny zakres degradacji kamieniarki uszkodzonej w wyniku wyjątkowo niekorzystnych warunków atmosferycznych występujących w tym regionie.

Problem odczyszczania kamieniarki potraktowano bardzo poważnie. Wykorzystano tutaj doświadczenia konserwatorskie zdobyte przy konserwacji innych obiektów zabytkowych.

Wykluczono jednoznacznie tradycyjną metodę czyszczenia hydrodynamicznego, miedzy innymi ze względu na konieczność wprowadzenia zbyt dużej ilości wody w głąb kamienia, a co za tym idzie rozpuszczanie soli tam znajdujących się i ich migrację ku powierzchni. Kamieniarkę oczyszczono za pomocą agregatu CePe.

Usunięto osłabione spoiny oraz nieprawidłowe kity cementowe. Osłabiony piaskowiec poddano impregnacji strukturalnej z zastosowaniem nowoczesnych preparatów krzemoorganicznych. Elementy pęknięte sklejono i dodatkowo kotwiono.

Zgodnie z zatwierdzonym postępowaniem konserwatorskim dotyczącym opracowania estetycznego fasady polegającym na zupełnej rekonstrukcji w partiach architektonicznych ubytki kamieniarki uzupełniono metodą kaszlowania oraz kitowania. Do spoinowania zastosowano specjalistyczna elastyczną zaprawę. Zastosowano materiały i technologię firmy Remmers.

Dla osłonięcia obiektu przed szkodliwym działaniem wód opadowych i wilgoci z powietrza, założono na całości kamienia płaszcz hydrofobowy przy użyciu preparatu silikonowego.

Prace konserwatorskie przeprowadzone w sezonie 2008 – traktowane tutaj jako pierwszy etap prac – obejmowały konserwację elewacji ogrodowych klasztoru: elewację wschodnią budynku frontowego, elewację południową oficyny.

Zakres prac obejmował: konserwację tynków i profili, wymianę parapetów i orynnowania, konserwację metaloplastyki (kraty okienne, balkon) i renowację stolarki (weranda). Ponadto uporządkowano teren podworca oraz ogrodu (kostka brukowa).

Tynki i profile oczyszczono z powłok malarskich, ubytki uzupełniono stosując gotowe mieszanki systemowe. Na całej powierzchni położono tynk cienkowarstwowy, który dodatkowo zazbrojono siatką szklaną i pomalowano farbami krzemianowymi.

Z blachy stalowej powlekanej wykonano nowe parapety i ofasowania gzymsów, wymieniono orynnowanie.

Stalowe kraty oraz elementy żeliwne balkonu poddano konserwacji polegającej na oczyszczeniu z powłok malarskich oraz produktów korozji, uzupełnieniu brakujących elementów (np. pochwyt balustrady) zabezpieczeniu antykorozyjnemu i położeniu powłoki barwnej.

Drewnianą werandę oczyszczono z nawarstwień, usunięto ofasowanie z blachy ocynkowanej, uszkodzone deskowanie wymieniono na nowe, drewno zabezpieczono lakierobejcą, wstawiono brakujące szyby.

Przedmiotem prac była poważnie uszkodzona zabytkowa późno secesyjna elewacja frontowa kamienicy mieszkalnej.

Zakres prac obejmował konserwację: tynków, sztukaterii, metaloplastyki i ceramiki.

Stan zachowania elewacji przed konserwacją był nie najlepszy. Część dekoracji oraz tynków uległa bezpowrotnie uszkodzeniu! Był to ostatni moment na podjęcie właściwych działań a zaniechanie mogłyby doprowadzić do nieodwracalnej utraty substancji zabytkowej obiektu.

Podstawowym celem prac było powstrzymanie procesów korozyjnych i destrukcyjnych, doprowadzenie obiektu do dobrego stanu technicznego oraz przywrócenie budynkowi walorów doskonałości formy i detalu architektonicznego, jakie nadano mu w okresie budowy około 1911 roku. Konserwacje przeprowadzono w oparciu o materiały firmy KEIM.

Prace konserwatorskie i remontowe przeprowadzone w sezonie (V. – X.) 2008 były kontynuacją prac rozpoczętych w roku 2007 w ramach szerokiej koncepcji ratowania i uporządkowania estetycznego zabudowań klasztoru św. Kingi w Starym Sączu. Pracami objęto: elewację zachodnią tzw. „Domu św. Kingi” (z narożną przyporą), mur obwodowy północny, zachodni, południowo-zachodni z bramą gospodarczą, dekoracyjnym fryzem i herbem wykonanym w technice sgraffito, mur południowo wschodni (chroniące ogród i część gospodarczą) i warowną basztę.

W przypadku „Domu św. Kingi” kamieniarkę z piaskowca (portale okienne i ciosy narożne, cokół) poddano rutynowej konserwacji polegającej na prawidłowym oczyszczeniu, impregnacji strukturalnej za pomocą preparatów krzemoorganicznych, uzupełnienie ubytków kitami mineralnymi barwionymi w masie na kolor otoczenia, hydrofobizacji. Wykonano nowy gzyms kamienny z piaskowca powyżej okien I piętra (zabezpieczający wysunięty mur) oraz kamienne parapety w oknach parteru i piętra. Szczyt pokryto nową blacharką miedzianą.

Stare tynki usunięto, położono nowe – czysto wapienne, natomiast w dolnych partiach zastosowano tynki szeroko porowate w systemie WTA. Na całej elewacji położono wyrównawczy tynk cienkowarstwowy. Elewacje pomalowano farbami silikonowymi.

Narożną przyporę oczyszczono i zgodnie z programem wyspoinowano, wymieniono dachówkę na karpiówkę nieglazurowaną, wprowadzono kamienny okap – parapet w części cokołowej. Na wniosek komisji konserwatorskiej przyporę w całości otynkowano.

W przypadku muru obwodowego usunięto nieestetyczne i uszkodzone tynki pozostawiając dekorację w technice sgraffito (fryz górny, boniowanie narożne oraz kartusz herbowy), którą precyzyjnie odcięto i zabezpieczono opaskami mineralnymi; mur z kamienia łamanego oczyszczono metodą hydrotermiczną, w niektórych przypadkach zastosowano preparaty chemiczne. Mur zaimpregnowano, wyspoinowano i zabezpieczono płaszczem hydrofobowym SNL. Pozostawione (w wyniku ostatniej konserwacji) i eksponowane otwory po belkach ganków lub hurdycji od strony zewnętrznej muru zaślepiono i wypełniono kamieniem. Aby ochronić tynki i sgraffita przed zamakaniem wodą opadową wymieniono poszycie ceramiczne daszku osłaniającego od góry mur (zastosowano nieglazurowaną karpiówkę oraz gąsiory na grzbiecie dachu). Dodatkowo wykonano prace stabilizujące mur w górnych partiach (wieniec betonowy zbrojony stalą) oraz odsadzkę z kamienia łamanego po stronie wewnętrznej.

Podobnie jak w przypadku prac prowadzonych w roku 2007 osłonięto zamurowane od wewnątrz okienka strzelnicze i poddano konserwacji. Blendy potynkowano. W wyniku konserwacji uzyskano monumentalny mur kamienny z wyraźnie widocznym podziałem poziomym „pod sznur”. Wzdłuż muru na styku z pasem zieleni wykonano opaskę żwirową.

Bramę gospodarczą ze względy na zły stan techniczny i dodatkowo potrzebę wjazdu samochodami dostawczymi rozebrano i odtworzono z wykorzystaniem pierwotnych elementów (łęk). Wykonano nową, szerszą i bardziej stylową okutą blachą bramę drewnianą. W przejeździe bramnym położono nowy bruk z otoczaków rzecznych.

Dekoracyjne sgraffito poddano gruntownej konserwacji polegającej na prawidłowo przeprowadzonym zabiegu oczyszczania powierzchni, impregnacji strukturalnej, podklejono rozwarstwienia a ubytki uzupełniono w klasycznej technice sgraffitowej. Uzupełniono ubytki pobiał a następnie wyretuszowano powierzchnię farbami krzemianowymi. Kwerenda historyczna pozwoliła na uczytelnienie poważnie uszkodzonego i mało czytelnego kartusza herbowego.

W przypadku baszty historyczne tynki pochodzące z lat 60 tych z okresu konserwacji przeprowadzonej przez prof. Dutkiewicza poddano konserwacji polegającej na oczyszczeniu, podklejeniu rozwarstwień i odspojeń za pomocą iniekcji mineralnych i syntetycznych, dolne uszkodzone, zasolone i zawilgocone partie tynku usunięto mechanicznie, wątek kamienny oczyszczono i położono tynki systemowe szeroko porowate w systemie WTA. Ubytki tynku uzupełniono tynkiem czysto wapiennym, na całej powierzchni położono tynk cienkowarstwowy, a następnie farbę czysto wapienną w kolorze nawiązującym do tynków sgraffita. Poszycie ceramiczne hełmu baszty i latarni pozostawiono; ubytki uzupełniono dachówką historyczną znalezioną w klasztorze. Kamienny cokół – pas w przyziemiu po oczyszczeniu wyspoinowano zaprawą elastyczną, a następnie zahydrofobizowano.

W wyniku przeprowadzonych prac uzyskano stylistycznie spójny wizerunek zabudowań klasztornych oparty na jednolitej i przemyślanej koncepcji konserwacji uwzględniającej różnorodność poszczególnych zagadnień oraz charakter przemian historycznych.

W sezonie od listopada 2007 do lipca 2008 wykonano prace konserwatorskie i remontowo – budowlane dotyczące wystroju wnętrza Głównego Wejścia do Gmachu KPRM w skrzydle A, holu parteru, pierwszego, drugiego i trzeciego piętra oraz klatki schodowej wraz z wyposażeniem. Prace wykonano w oparciu o projekt opracowany przez firmę „Arkona” z Krakowa.

W ogólnej koncepcji prac przyjęto ujednolicenie stylowe zakorzenionych w stylistyce Art Deco wnętrz Kancelarii.

Prace obejmowały konserwację: tynków i sztablatur, dekoracji sztukatorskiej, stiukolustra, okładziny kamiennej posadzek i ścian, kamiennej dekoracji rzeźbiarskiej, kamiennych schodów, metaloplastyki stalowej i kolorowej (brąz, mosiądz), stolarki drzwiowej i meblowej (wyposażenie szatni); którą przeprowadzono zgodnie ze znajomością sztuki konserwatorskiej i nowoczesnej technologii. Ponadto w oparciu o zachowane oryginalne projekty rysunkowe wykonano rekonstrukcję dużych kinkietów (do głównego holu).

W ramach pozostałych prac związanych z koniecznością dostosowania pomieszczeń do nowych wymogów użytkownika oraz spowodowanych nadmiernym zużyciem istniejących elementów wykonano dwa naświetla dachowe (służące do oddymiania) nad częścią klatki schodowej i holem III piętra – w związku z czym usunięto stropy – wprowadzono zrekonstruowaną i nowo projektowaną dekorację sztukatorską w postaci gzymsów i profili.

Zgodnie z projektem parkiet holu II piętra przed salą Świetlikową zastąpiono nową stylową posadzką marmurową, wymieniono na nowe zniszczone posadzki na I piętrze i parterze. Pozostałe zniszczone parkiety drewniane usunięto m. in. ze względu na zastosowanie toksycznych lepików i wykonano nowe w układzie pierwotnym.

Zgodnie z projektem zdemontowano marmurową okładzinę holu głównego i wykonano nowe stiukolustro w charakterze nawiązujące do tego z trzonów kolumn. We wnękach między filarami wprowadzono nowoprojektowane lustra kryształowe.

Muzeum Biżuterii Królewskiej w Aleksandrii.

W związku z projektem konserwacji elewacji frontowych budynku dawnej Akademii Handlowej podjęto decyzję rekonstrukcji brakującej dekoracji wykonanej z metaloplastyki.

Praca była interesująca i twórcza ze względu na całkowity brak oryginalnego detalu. Rekonstrukcje wykonano w oparciu jedynie o zachowane zdjęcia archiwalne oraz szkice oryginalnych projektów na podstawie których opracowano projekt wykonawczy autorstwa mgr inż. arch. Tomasza Szpytmy.

Szczegółowa analiza porównawcza pozwoliła na stwierdzenie, że realizacja różniła się częściowo od projektu (który w tamtych czasach przedstawiał ogólny charakter kompozycji i był jedynie inspiracją dla artysty). Prace poprzedzono analizą nielicznie zachowanych, oryginalnych, XIX – to wiecznych krakowskich bram.

Detale rzeźbiarskie w postaci:
• trzech koron wieńczących szczyty elewacji,
• kwiatków z ozdobnych „kotew”,
• antab oraz skrzydeł i węży wchodzących w skład tzw. laski Merkurego (symbol handlu) – będących dekoracją stalowej bramy wejściowej wykonano w modelinie i po akceptacji komisji konserwatorskiej odtworzono w metalu metodami kowalskimi i odlewniczymi.

Prace w metalu wykonała Firma „Bobicki” z Krakowa.

Część dekoracji pozłocono galwanicznie lub złotem płatkowym.

Praca przy kamiennych i polichromowanych rzeźbach i detalach architektonicznych dla konserwatora rzeźby jest zawsze ciekawa, podwójnie ciekawa – bo oprócz formy rzeźbiarskiej, są jeszcze warstwy malarskie. Konserwator może się wykazać umiejętnością rzeźbienia i wyczuciem koloru (retusz barwny).

W okresie od października do listopada 2007 roku wykonano konserwację barokowego, polichromowanego portalu do zakrystii w kościele św. Wojciecha w Wąwolnicy. Prace poprzedzono wnikliwymi badaniami stratygrafii mającymi na celu rozpoznanie nawarstwień i określenie pierwotnej polichromii. Zdecydowano się na usunięcie wtórnych nawarstwień zniekształcających formę rzeźbiarską, odsłonięcie pierwotnej polichromii, uzupełnienie ubytków kamieniarki i retusz barwny naśladowczy. W wyniku prac od strony zakrystii spod warstw farb oraz zapraw mineralnych odsłonięto doskonale zachowany kartusz z monogramem.

W okresie VII. – X. 2007 r. przeprowadzono pełną konserwację kamiennej rzeźby N.M.P, która została poważnie uszkodzona mechanicznie w wyniku upadku drzewa rosnącego w sąsiedztwie postumentu. W wyniku podjętych czynności i działań konserwatorskich przywrócono jej zbliżony do pierwotnego wygląd. Rzeźba powróciła do kultu.

Figurę N.M.P wykonaną z marmuru lub wapienia zbitego oczyszczono z zabrudzeń oraz pozłoty (szlakmetalu) odsłaniając warstwy izolacyjne (lakier). Zdemontowano uszkodzoną miedzianą koronę oraz aureolę z 12 gwiazd. Za pomocą kleju poliestrowego doklejono głowę, która odpadła od posągu. Zastosowano zbrojenie konstrukcyjne w postaci pręta stalowego, gwintowanego, nierdzewnego. Ubytki marmuru uzupełniono specjalistycznymi kitami poliestrowymi. Kity i ubytki izolacji uzupełniono lakierem typu nitro. Wykonano nowe złocenie na tzw. mikstion złotem płatkowym, które dodatkowo zabezpieczono powierzchniowo lakierem akrylowym. Metalowe atrybuty oczyszczono, wyprostowano, polutowano srebrem, uzupełniono (gwiazdki, kula z krzyżykiem) i pozłocono galwanicznie. Pozłotę zabezpieczono lakierem akrylowym. Atrybuty osadzono za pomocą żywicy poliestrowej.

Dekoracyjne postument z piaskowca poddano oczyszczeniu metodą kontrolowanego piaskowania (mikropiaskarka). Usunięto nieprawidłowe kity oraz spoinowanie. Ubytki formy uzupełniono uzupełniono gotowym, barwionym w masie kitem mineralnym, zastosowano taszle kamienne do uzupełnienia trzonu cokołu oraz uzupełnień gzymsu. Kity i przebarwienia scalono kolorystyczne stosując farby silikonowe. Kamień zabezpieczono przed wnikaniem wody opadowej preparatem hydrofobowym.

Metalowe ogrodzenie oraz latarnię wyprostowano, oczyszczono z powłok lakierniczych, zabezpieczono antykorozyjnie i pomalowano na kolor czarny lakierem poliuretanowym.

Przedmiotem prac konserwatorskich i remontowych przeprowadzonych w sezonie od maja do listopada 2007 były obiekty wchodzące w skład zabudowań Klasztor Sióstr Klarysek w Starym Sączu przy placu św. Kingi 1.

Zakres prac dotyczył:
• Wieży bramnej – elewacje oraz pomosty i schody wewnątrz wieży.
• Kościoła p.w. św. Trójcy i św. Klary – elewacja PN – w tym zakrystia, kruchta oraz piętrowa przybudówka, elewacja zach. z kamiennym szczytem z dekoracją rzeźbiarską i część prezbiterium (od strony dziedzińca zewnętrznego) z klatką schodową
• Furty klasztornej – elewacja PN wraz z trójkątnym szczytem z dekoracją sgraffitową
• Rozmównicy – elewacja zachodnia i wschodnia
• Muru obwodowego – wewnętrzna część murów w narożniku PN – zach. zespołu klasztornego oraz zewnętrzna części wschodniej
• Budynków przybramnych – elewacja wsch. i zach. budynku przy kościele, elewacja zachodnia dzisiejszego „Domu Kapelana”

Prace konserwatorskie przeprowadzone w sezonie 2007 r. były kontynuacją prac zapoczątkowanych i wykonanych w latach 2005 i 2006 i dotyczyły elewacji PN.
   Mając na uwadze prowadzone w ramach projektu Rocem prace badawczo naukowe dotyczące tzw. cementów romańskich podjęto decyzję zastosowania tej technologii do rekonstrukcji brakującej dekoracji rzeźbiarskiej na elewacji PN (lew, kroksztyny).

....

....

....

....

Prace konserwatorskie przeprowadzone w sezonie (sierpień – listopad) 2006 r. były kontynuacją prac zapoczątkowanych i wykonanych w sezonie 2005 wchodzących w skład szerokiej koncepcji ratowania elewacji Teatru im. Juliusza Słowackiego. Zakres prac obejmował nadscenie, tambur oraz elewację wschodnią, a same prace obejmowały konserwację tynków i profili, dekorację sztukatorską i rzeźbiarską, stolarkę okienną i drzwiową oraz elementy metalowe (kraty, okiennice etc.).

Prace wykonano w oparciu o program konserwatorski tożsamy z zatwierdzonym i już zrealizowanym programem z roku 2005, poprzedzonym wykonaniem badań i odkrywek celem ustalenia właściwego sposobu działania – zwłaszcza w stosunku do tynków i dekoracji rzeźbiarskich wykonanych w technologii cementów romańskich.

Program prac opracowano przy współpracy z firmą KEIM Farby Mineralne.

Czas trwania prac: lipiec 2006 r.

Prace dotyczyły wykonania nowej hydroizolacji tarasu wschodniego Teatru Miniatura (nad stacją trafo 15/0,4 kV i kotłownią), którego nieszczelności mogły spowodować niebezpieczeństwo dla ludzi i mienia! Zdemontowano posadzkę z płyt granitowych, które oczyszczono z zaprawy mineralnej od odwrocia i przeszlifowano powierzchnię licową. Zdemontowano również płyty kamienne z cokołu (pionowe i poziome). Usunięto wszystkie warstwy do płyty betonowej (wylewkę zbrojoną, cegłę, zaprawy mineralne, papę, ofasowanie z miedzi, wełnę mineralną). Wykonano nowoczesną izolację w technologii Deitermanna. Ułożono płyty granitowe na podsypce cementowo-piaskowej z uwzględnieniem prawidłowych spadków. Piaskowiec poddano zabiegom konserwatorskim polegającym na oczyszczeniu hydrotermicznemu i chemicznemu. Metodą mechaniczną usunięto nacieki mineralne. Zdemontowane płyty osadzono na półsuchej zaprawie mineralnej. Ubytki kamienia uzupełniono zaprawą mineralną. Wykonano nowe spoinowanie. Kamień zabezpieczono hydrofobowo.

W wyniku przeprowadzonych prac udało się uniknąć katastrofy, uzyskano szczelny i estetyczny taras.

Prace konserwatorskie (kwiecień – czerwiec 2006) poprzedzono wykonaniem odkrywek oraz sond schodkowych mających na celu rozpoznanie stratygrafii obiektu. Już wstępne oględziny ujawniły istnienie „pierwotnej” polichromii zarówno na kamiennym portalu, jak i drewnianych drzwiach. Wykonano szersze odkrywki, które wraz nowym programem przedstawiono komisji konserwatorskiej. Podjęto decyzję zmiany programu mając na celu odsłonięcie i ekspozycję pierwotnej warstwy malarskiej. Wtórne warstwy malarskie usunięto metodami chemicznymi. W przypadku kamiennego portalu mechanicznie usunięto gipsowe oraz wapienne uzupełnienia, oraz od strony zakrystii pobiały i farbę klejową. Kamień nie polichromowany oczyszczono wodą z dodatkiem łagodnego detergentu.

Pęknięcie węgarka wykonano metodą iniekcji za pomocą strzykawki stosując klej poliestrowy, osadzono metalowe wzmocnienia pod kity a następnie uzupełniono ubytki formy kitami mineralnymi dostosowanymi do rodzaju kamienia (piaskowiec, wapień). Polichromię oraz kity zabezpieczono werniksem. Wykonano retusz warstwy malarskiej naśladowczy w technice olejno żywicznej. Odtworzono złocenie płatkowe w technice olejnej na wypukłych elementach klucza (emblemat IHS). Polichromię zabezpieczono werniksem matowym.

W przypadku drzwi po odsłonięciu bardzo dobrze zachowanej pierwotnej polichromii na froncie drzwi i znacznie gorzej na odwrociu wykonano impregnację strukturalną osłabionego i uszkodzonego przez drewnojady. Ubytki formy uzupełniono gotowym specjalistycznym kitem epoksydowym do drewna Kity opracowano dłutami i papierami ściernymi. Brakujące profile ram od strony zakrystii uzupełniono profilowanymi listwami.

Elementy metalowe (okucia, opaski, gwoździe, zamek, zawiasy) po oczyszczeniu i odrdzewieniu zabezpieczono minią i pomalowano czarnym matowym lakierem.

Praca konserwatora zabytków często związana jest z obiektami, które są cenne nie tylko ze względu na wiek i wysoką wartość artystyczną, ale również należą do tzw. głębokiego kultu i zyskały miano „cudownych”. Obcowanie i praca z „Sacrum” wymaga szczególnego podejścia konserwatora w wykonywaniu rutynowych prac.

Cudowną figurę Pana Jezusa Frasobliwego z Kościoła św. Krzyża z przewieziono z kaplicy Matki Bożej Loretańskiej do pracowni i poddano konserwacji. Czas trwania prac: luty– marzec 2006.

Prace poprzedzono wnikliwymi badaniami stratygraficznymi (pobrano próbki do wykonania szlifów). Wykonano próby na określenie metody oczyszczania i dobór środków a następnie oczyszczono poważnie zabrudzoną polichromię (zwłaszcza parta pleców).

Mając na uwadze wysoki poziom artystyczny polichromii XIX w oraz na znaczny charakter kultowy zdecydowano się na tzw. konserwację zachowawczą – pozostawienie warstwy z czasu renowacji 1828. Przemalowania w obrębie perizonium usunięto.

Ubytki rzeźby powstałe po okresie renowacji, uzupełniono kitem mineralnym na bazie mączki z wapienia pińczowskiego (ubytki podstawy, duży palec lewej stopy oraz ubytki korony). Polichromię zabezpieczono werniksem damarowym a następnie wykonano punktowanie scalające w technologii olejno-żywicznej. Punktowanie ograniczono zasadniczo do kitów. Położono werniks końcowy matowy.

Tzw. Salę Świetlikową poddano zabiegom konserwatorskim i renowatorskim w okresie październik 2005 – styczeń 2006r. w oparciu o projekt opracowany przez firmę „Arkona” z Krakowa.

Praca była interesująca i ciekawa ze względu na stopień zniszczeń pomieszczenia i wyposażenia powstałych w wyniku pożaru oraz czynności związanych z gaszeniem.

Wszystkie zdestruowane elementy wystroju pomieszczenie takie jak: parkiet, tapicernia ścian, dekoracja stiukowa sufitu (poza gzymsem głównym) zostały usunięte.

Odtworzono pierwotny wygląd dekoracji stiukowej oraz tynków. Wykonano nową monochromię stylistycznie i estetycznie nawiązującą do pierwotnej w kolorze złocisto ugrowym.

We wnęce prezydialnej wprowadzono dekoracje ścian w postaci stucco-lustra imitującego trawertyn oraz gzyms wieńczący wzorowany na gzymsie wnęki klatki schodowej. Wykonano nowy profil obramienia wnęki dekorowany również stucco-lustrem.

Zgodnie z projektem wprowadzono złocenia listew belek stropowych, rozetek oraz profilu obramienia wnęki prezydialnej.

Na ścianach zamontowano tapiserię zgodnie z projektem architektonicznym w kolorze złocisto ugrowym. Dodatkowo wprowadzono pasek złocony na styku tkaniny z dekoracją malowaną.

Wprowadzono nową podłogę drewnianą taflową {88 x 88 cm} w układzie ortogonalnym – klepki z drewna dębowego, orzecha polskiego z centralnie umieszczonym kwadratem z drewna Panga Panga.

Elementy metaloplastyki poddano rutynowej konserwacji.

Mimo niewielkiego czasu, jaki upłynął od ostatniej większej konserwacji (1988 – 1993 r.) i późniejszych doraźnych reperacji elewacje teatru wymagały natychmiastowego podjęcia zabiegów konserwatorskich. Poważne zagrożenie stanowiły popękane i odpadające elementy dekoracyjne i architektoniczne, miejscami doraźnie zabezpieczone siatką. Tynki malowane różnymi farbami (wapienne, wapienne z dodatkiem Osakrylu, silikonowe) tworzyły nieestetyczną mozaikę ugrową w różny sposób starzejącą się. Dekoracja rzeźbiarska wykonana z wapienia pińczowskiego była zabrudzona a część kitów była spękana i odpadła.

Poważne zagrożenie stanowiły obluzowane i skorodowane górne balustrady elewacji frontowej jak również nieszczelne izolacje tarasów północnego i południowego.

Tynki, sztukaterię oraz kamienne dekoracje rzeźbiarskie oczyszczono metodą hydrotermiczną wspomaganą środkami chemicznymi. Ubytki tynków uzupełniono tynkiem trassowym, powierzchnie wyszpachlowano tynkiem cienkowarstwowym i pomalowano farbami prod. KEIM.

Dekoracje sztukatorskie sklejono stosując żywice poliestrowe i epoksydowe, uzpelniono ubytki kitem mineralnym. Brakujące krosztyny odtworzono w pierwotnej technologii cementów romańskich. Dekoracje pomalowano farbami KEIM.

Marmurowe tablice oczyszczono z nawarstwień gipsowych – przeszlifowanio i wypolerowno, ubytki uzupełniono kitem poliestrowym, liternictwo wyzłocono.

Kamieniarkę z wapienia i piaskowca po oczyszczeniu uzupełniono kitami mineralnymi.

Stolarkę zewnętrzną poddano gruntownej renowacji, pomalowano laserunkowo w kolorze ciemnego dębu, kryjąco zieleni i kości słoniowej oraz brązu metodą fladrowania. Wymieniono uszkodzone szyby.

Elementy stalowe oczyszczono, ocynkowano i pomalowano lakierem na czarno.

Blacharka – wykonano drobne reperacje polegające zasadniczo na polutowaniu nieszczelności, niektóre partie ofasowania wymieniono na nowe. Wykonano izolacje na tarasach północnym i południowym. Usunięto płyty granitowe i położono płytki gresowe.

Końcowym etapem prac konserwatorskich i renowacyjnych dotyczących elewacji Kościoła p.w. Najświętszego Zbawiciela w Warszawie była elewacja prezbiterium. Zakres prac obejmował kamieniarkę tynki i częściowo metaloplastykę. Przeprowadzono rutynową konserwację detalu kamiennego wykonanego z piaskowca typu Szydłowiec (oczyszczenie, klejenie, uzupełnienie ubytków metodą kitowania i kaszlowania, scalenie kolorystyczne przebarwień oraz kitów, hydrofobizacja) oraz renowację tynków polegającą na oczyszczeniu, podklejeniu odspojeń, uzupełnieniu ubytków i położeniu tynku cienkowarstwowego o prawidłowo dobranym uziarnieniu oraz pomalowaniu. Ponadto skorygowano obróbki blacharskie.

Czas trwania prac: lipiec 2004 – październik 2005

W związku z pracami konserwatorskimi na elewacjach kościoła św. Rocha w Jasieńcu postanowiono poddać konserwacji kamienne epitafia wtórnie umiejscowione na elewacji frontowej pomiędzy pilastrami.

Podjęto decyzję zmiany lokalizacji epitafiów i umieszczenie ich jako wolnostojących obiektów na terenie przykościelnym po lewej stronie kościoła.

Epitafia zdemontowano i w częściach przewieziono do pracowni, gdzie zostały poddane konserwacji. Przeprowadzono zabiegi o charakterze techniczno-estetycznym. Kamienie oczyszczono z brudu i kurzu za pomocą parownicy dodatkowo zastosowano kompresy chemiczne. Mechanicznie usunięto zachlapania i zacierki cementowe i wapienne. Kamienie odsolono stosując metodę swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska.

Pęknięte elementy sklejono stosując żywice poliestrowe.

Ubytki formy uzupełniono stosując kity mineralne o spoiwie hydraulicznym z dodatkiem mikroemulsji HaftFest (polepszającej własności kitów), wypełniacz był charakterystyczny dla danego kamienia. Do wzmocnienia kitów zastosowano nierdzewne metalowe kotewki i druty tzw. pajączki. Przebarwienia i kity scalono kolorystycznie. Marmurowe tablice przepolerowano, ubytki uzupełniono kitem poliestrowym. Przywrócono złocenia inskrypcji w technice olejnej proszkowej.

Ponieważ krzyż wykonany z piaskowca był poważnie uszkodzony i nie nadawał się do konserwacji podjęto decyzję wykonania nowego.

Epitafia z pracowni przewieziono do Jasieńca i zamontowano w nowym wyznaczonym miejscu na izolowanych fundamentach. Powierzchnie kamieni zabezpieczono przed wnikaniem wody opadowej preparatem silikonowym.

....

W okresie od sierpnia do września 2004 w ramach prac elewacyjnych wykonano konserwację poważnie uszkodzonej kamieniarki wykonanej z piaskowca (portal bramny, cokół) i wapienia typu pińczowskiego (herb, liternictwo). Przeprowadzono rutynową konserwację kamienia obejmującą prawidłowo wykonane oczyszczenie z zabrudzeń i powłok uszczelniających (czarna „fałszywa” patyna), impregnację strukturalną preparatami krzemoorganicznymi, uzupełnieniu ubytków kitami mineralnymi barwionymi w masie oraz zabezpieczeniu hydrofobowym.

Ze względu na znaczne uszkodzenia wałka nakrywy cokołu zdecydowano się na jego rekonstrukcję metodą taszlowania. Wyprofilowane oraz odpowiednio docięte kamienie osadzono na zaprawie cementowej.

Wykonano rekonstrukcję monochromii farbami krzemoorganicznymi.

Portal wejściowy zabezpieczono powierzchniowo preparatem hydrofobowym dającym jednocześnie ochronę przed zabrudzeniem (tłuszcz, olej, brud).

W okresie od czerwca do lipca 2004 r. wykonano konserwację marmurowej chrzcielnicy. W kościele postawiono specjalne rusztowanie i za pomocą wyciągu łańcuchowego podniesiono poszczególne elementy składowe w postaci: kielicha, stopki oraz podstawy. Elementy po zabezpieczeniu przewieziono do pracowni).

Metodą chemiczną usunięto warstwy lakieru oraz pasty woskowo żywiczne. Kolejną czynnością było usunięcie produktów korozji marmuru (nawarstwienia gipsowe) metodą mechaniczną poprzez szlifowanie papierami ściernymi o gradacji 100 – 1200. Zastosowano szlifierkę i polerkę elektryczną oraz specjalistyczne tarcze i papiery.

Ubytki kamienia uzupełniono stosując preparaty poliestrowe firmy Akemi dopasowując lokalnie kolor kitu do koloru kamienia. Kity zakładano z nadmiarem a następnie szlifowano. Jeden duży ubytek podstawy stopki zacięty prostopadle w trakcie ostatnich prac renowacyjnych uzupełniono kamieniem osadzonym na żywicy poliestrowej. Ze względu na bardzo dobre związanie pękniętego fragmenty stopki klejonego za pomocą zaprawy mineralnej połączenie postanowiono pozostawić (nie demontować) i jedynie wymienić wierzchnią warstwę na kit poliestrowy.

Nie stwierdzono występowania złoceń na rytach oraz inskrypcji. Liternictwo oraz ryt oczyszczono z produktów korozji metodą mechaniczną i częściowo w miejscach zatartych pogłębiono.

Powierzchnie marmuru zabezpieczono mokro woskiem i wyfroterowano.

Montaż przeprowadzono w podobny sposób jak demontaż z zastosowaniem podnośnika łańcuchowego. Powierzchnie styku elementów uszczelniono czarnym silikonem – było to podyktowane łatwiejszym demontażem w przyszłości (np. prac konserwatorskich w kościele).

....

    Dzwonnica

Czas trwania prac: maj – październik 2003r.

Przeprowadzono pełną konserwację elewacji wieży zegarowej – dzwonnicy. Konserwacja obejmowała tynki, stolarkę okienną i drzwiową, kamieniarkę (cokół oraz portal drzwiowy) oraz metaloplastykę (balkon) i w ograniczonym zakresie blacharkę.

Tynki oczyszczono, uzupełniono braki profili. Na całej powierzchni położono tynki cienkowarstwowe barwione w masie. Wykonano scalenie kolorystyczne tynków w połączeniu z zabiegiem hydrofobizacji.

Stolarkę okienna i drzwiową oczyszczono, uzupełniono ubytki, zabezpieczono lakierobejcą: Lazurą Ochronną.

Balkon stalowy oczyszczono z nawarstwień lakierów oraz produktów korozji metodą piaskowania, uzupełniono ubytki, stal zabezpieczono antykorozyjnie minią oraz czarnym lakierem poliuretanowym. Usunięto dębową podłogę balkonu i zastąpiono kratownicą typu Wema.

Okładzinę kamienną oczyszczono, usunięto stare spoiny, na ścianach wschodniej i zachodniej zdemontowano i ponownie prawidłowo osadzono stosując kotwy ze stali nierdzewnej. Ubytki kamieni uzupełniono kitem mineralnym barwionymi w masie. Wykonano nowe spoinowanie. Powierzchnie kamieni zabezpieczono hydrofobowo.

Prace blacharskie ograniczono jedynie do wymiany nieprawidłowej (ocynk) i uszkodzonej blacharki – dotyczy gzymsu oraz „piramidek” na nową miedzianą. Powierzchnie nowej blachy spatynowano chemicznie na kolor zielony nawiązujący do kolorystyki naturalnej patyny.

    Kaplica Ogrójcowa

Czas trwania prac: wrzesień – październik 2002r.

Przeprowadzono pełną konserwację elewacji kaplicy. Konserwacja obejmowała tynki, stolarkę okienną, kamieniarkę (portal drzwiowy) oraz metaloplastykę (krata i latarnia) oraz w ograniczonym zakresie blacharkę (parapety okien).

Tynki oczyszczono, uzupełniono braki profili. Na całej powierzchni położono tynki cienkowarstwowe barwione w masie. Wykonano scalenie kolorystyczne tynków w połączeniu z zabiegiem hydrofobizacji.

Stolarkę okienna zastąpiono nową wykonaną na wzór pierwotnej.

Portal kamienny oczyszczono, usunięto stare spoiny. Ubytki kamieni uzupełniono kitem mineralnym barwionym w masie. Wykonano nowe spoinowanie. Powierzchnie kamieni zabezpieczono hydrofobowo.

Prace blacharskie ograniczono jedynie do wymiany parapetów okiennych.

    Plebania

…………….

....

W okresie od października do listopada 2002 r. przeprowadzono pełną konserwację kamiennej rzeźby N.M.P w wyniku czego przywrócono jej zbliżony do pierwotnego wygląd.

Rzeźbę N.M.P wykonaną z piaskowca oczyszczono metodą chemiczną i hydrotermiczną. Okazało się, że rzeźba w wyniku wcześniejszej reperacji była pomalowana cementem, który usunięto metodą CePe (kontrolowane piaskowanie)) i odsolono metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska (wielokrotne, wysychające kompresy ligninowe). Usunięto nieprawidłowe kity i spoiny (pozostawiono rekonstrukcję rąk z ostatniej renowacji!). Pęknięcia figury oraz postumentu sklejono za pomocą żywicy poliestrowej. Ubytki formy uzupełniono gotowym, barwionym w masie kitem mineralnym. Kamień zabezpieczono przed wnikaniem wody opadowej preparatem hydrofobowym.

Usunięto roślinność z podstawy, bazę kolumny oraz postument oczyszczono z zastosowaniem parownicy oraz metodą Ce-Pe (kontrolowane piaskowanie). Usunięto stare spoiny, metalowe kotwy po wypiaskowaniu zabezpieczono antykorozyjnie, ubytki formy uzupełniono kitem mineralnym, wykonano nowe spoinowanie. Kamień zabezpieczono preparatem hydrofobowym.

Inskrypcje znajdujące się na postumencie pomalowano farbami krzemoorganicznymi na kolor ciemno szary.

Metalową aureolę oczyszczono mechanicznie, zabezpieczono lakierem poliuretanowym a następnie pozłocono złotem płatkowym na tzw. mikstion. Złoto powierzchniowo zabezpieczono preparatem akrylowym.

Płyty z inskrypcjami – umieszczone na murze kościelnym od strony ulicy pod rzeźbą – oczyszczono, mechanicznie usunięto naskorupienia oraz łuszczące się płaty kamienia, mikroorganizmy oraz glony usunięto metodą chemiczną, kamień odsolono, wzmocniono strukturalnie preparatem krzemoorganicznym. Ubytki uzupełniono kitem mineralny. Obie płyty połączono w jedną całość (pionową spoinę uzupełniono kitem do kamienia). Liternictwo pogłębiono i pomalowano farbami krzemoorganicznymi. Całość zhydrofobizowano.

„Jakoś dziwnie i jakoś przykro robi się człowiekowi, kiedy święci spadają na ziemię z piedestałów….”, na szczęście wiedza i doświadczenie konserwatora zabytków pozwala na wykonanie „niewykonalnych” prac.

Pełną konserwację roztrzaskanej kamiennej rzeźby i postumentu przeprowadzono w okresie od października do listopada 2002 r.

Rzeźbę św. Jana Nepomucena wykonaną z piaskowca oczyszczono i odsolono. Odnalezione elementy krzyża skotwiono i sklejono. Ubytki formy uzupełniono gotowym, barwionym w masie kitem mineralnym.

W oparciu o oryginalne fragmenty wykonano nową głowicę toskańską z marmuru (pierwotna była poważnie uszkodzona nie nadawała się do wykorzystania). Trzon kolumny poddano konserwacji, górną część ze względu na poważne uszkodzenia poddano resekcji i laminacji, a ubytek formy uzupełniono nowym kamieniem. Zaślepnięte i pokryte warstwą gipsu powierzchnie marmuru przeszlifowano i przepolerowano.

Rozczłonkowane elementy połączono w jedną całość.

W okresie od IX. do XI. 2002 r. przeprowadzono konserwację XIX w. Kaplicy cmentarnej rodziny Malinowskich. Zakres obejmował prace elewacyjne (kamieniarka, tynki,) i dachowe oraz wnętrze kaplicy (kamieniarka, tynki, metaloplastyka, stolarka.) i krypty (kamieniarka).

Prace rozpoczęto od odsłonięcia zasypanego ziemią kamiennego chodnika wokół kaplicy oraz okienka do krypty.

Kamieniarkę z piaskowca oczyszczono metodą CePe (kontrolowane piaskowanie). Najlepszy efekt uzyskano czyszcząc kamienną posadzę w głównym pomieszczeniu kaplicy; czarna zabrudzona posadzka ujawniła rombową dwubarwną szachownicę. Ubytki kamieniarki uzupełniono kitami mineralnymi barwionymi w masie na kolor otoczenia. W całości wymieniono spoinowanie na nowe. Dla osłonięcia obiektu przed szkodliwym działaniem wód opadowych i wilgoci z powietrza, założono na całości kamienia płaszcz hydrofobowy.

Marmurowe tablice epitafijne poddano konserwacji. Zaślepnięte powierzchnie marmurów przeszlifowano i przepolerowano stosując materiały ścierne o różnej gradacji 80 – 2000. Drobne ubytki uzupełniono szpachlówką poliestrową barwioną w masie. Niektóre litery pogłębiono. Wykonano nowe złocenie w technice olejnej na tzw. mikstion. Powierzchnie marmurów zabezpieczono pastą woskową i przepolerowano.

Tynki zewnętrzne oczyszczono ręcznie, uszkodzone i osłabione partie tynku usunięto do wątku. Niektóre partie muru (gzymsy) przemurowano. Ubytki profili oraz tynku uzupełniono. Tynki pomalowano farbami krzemianowymi.

Usunięto starą, reperowaną blacharkę cynkową dachów i latarni. Uszkodzone deski i belki konstrukcyjne dachu wymieniono na nowe. Drewno w całości nasączono preparatem owadobójczym i grzybobójczym. Latarnie w całości wykonano z blachy cynkowo-tytanowej, natomiast dachy z blachy stalowej ocynkowanej (zmiana na wniosek inwestora). Wprowadzono nowe orynnowanie mające na celu prawidłowe odbieranie wody z dachów.

Metaloplastykę stalową i żeliwną (krzyż, okna, krata, ołtarz, klapa do krypty) poddano konserwacji:
• oczyszczono z nawarstwień i produktów korozji metodą piaskowania,
• zabezpieczono antykorozyjnie
• pomalowano lakierem zewnętrznym na kolor czarny.

Wykonano nową miedzianą kulę, którą pozłocono galwanicznie.

Drzwi dębowe oczyszczono z nawarstwień metodą CePe, elementy metalowe (zawiasy, zamek, zasuwy) po oczyszczeniu zabezpieczono antykorozyjnie i pomalowano na kolor czarny. Wstawiono nowe szyby. Drewno pomalowano lakierobejcą w kolorze ciemny dąb. Blachę obiciową zewnętrzną usunięto i zastąpiono nową cynkową, lakierowaną.

W wyniku działań konserwatorskich kaplicy przywrócono estetyczny wygląd, usunięto, bądź zredukowano przyczyny zniszczeń.

Brak jednolitej koncepcji estetycznej i konserwatorskiej, doraźne naprawy i reperacje wykonywane nierzadko przez zespoły budowlane wpłynęły na oblicze Kościoła Katedralnego, który był niespójny i stwarzał wrażenie przypadkowego sklejenia dwóch różnych obiektów połączonych wspólnym dachem a zniszczenia i zabrudzenia pogłębiały zły odbiór.

Prace konserwatorskie dotyczące elewacji kieleckiej Katedry przeprowadzono w dwóch etapach: pierwszy od sierpnia do listopada 2001 r. obejmował prezbiterium oraz kamienną część kościoła, drugi od czerwca do listopada 2002 r. dotyczył części tynkowanej. Prace poprzedzono wykonaniem badań konserwatorskich oraz analizą stratygrafii.

Katedra kielecka z upływem lat była rozbudowywana i przekształcana a kamienny budulec był powtórnie wykorzystywany. Ze względu na to że zachodnia część kościoła posiada tzw. wątek dziki potynkowany, a wschodnia regularny ciosowy (obecnie eksponowany). W procesie konserwacji przyjęto, że najbardziej uzasadnione będzie utrzymanie podziału na część tynkowaną i na część „kamienną”, jednakże podjęto decyzję wprowadzenia monochromatycznej warstwy barwnej tynków nawiązującej do kolorystyki kamieniarki oraz pokazanie naturalnej kolorystyki głowic pilastrów i portali okiennych i gzymsów.

Założono, że elewacje kamienne pozbawione tynków, wykonane z kolorowego piaskowca, w procesie konserwacji uzyskają jednolity charakter poprzez przywrócenie kolorystyki pierwotnych XVIII wiecznych spoin.

Przeprowadzono pełną konserwację wątku kamiennego, uszkodzone tynki usunięto i zastąpiono nowymi. W strefie cokołowej powyżej kamiennej opaski do wysokości ok. 1,5 m zastosowano tynk renowacyjny. Partie tynkowane pokryto w całości cienką warstwą tynku barwionego w masie. Na całej powierzchni tynku położono laserunkową warstwę scalającą. Odsłonięto i uzupełniono kamienny cokół w części tynkowanej. Przywrócono pierwotny wygląd uszkodzonych i zaślepniętych marmurowych portali.

Dekorację rzeźbiarską wykonaną z wapienia pińczowskiego wraz sztukaterie, które były już zabrudzone (ciemnoszare) i zlewały się ze starym tynkiem poddano oczyszczeniu, odsoleniu „metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska” i uzupełnieniu. Brakujące elementy kluczy św. Piotra zrekonstruowano na podstawie projektów. Elementy te wyrzeźbiono w wapieniu, a następnie osadzono I doklejono przy użyciu kleju poliestrowego oraz zbrojeń.

Kamienne atrybuty świętych (klucze, miecz) wyzłocono w technice olejnej.

Ponieważ oryginalne metalowe atrybuty były poważnie uszkodzone (cynk utleniając się staje się bardzo kruchy i łamliwy) wykonano wierne repliki z mosiądzu. Atrybutu pozłocono galwanicznie i zamontowano uszczelniając styki silikonem.

Krzyże wieńczące elewacje poddano renowacji. Współczesne kraty nie pasujące swoją formą do charakteru świątyni usunięto i zastąpiono nowymi nawiązującymi formą do istniejących XVIII w. o prostej budowie (krzyżujące się pionowe i poziome pręty tworzące rodzaj kratownicy z pustymi polami).

W okresie od września do października 2001 r. przeprowadzono pełną rutynową konserwację kamiennego pomnika wykonanego z piaskowca typu Szydłowiec. Kamieniarkę oczyszczono metodą hydrotermiczną i chemiczną, usunięto i zniszczono mikroflorę, uzupełniono ubytki. Nieszczelne spoinowanie usunięto i wykonano nowe. Przebarwienia niemożliwe do usunięcia scalono kolorystycznie stosując farby silikonowe. Pomnik zabezpieczono płaszczem hydrofobowym. Mosiężną i stalową metaloplastykę poddano konserwacji.

Bardzo interesująca praca konserwatorska obejmująca nie tylko konserwacje elewacji z bogatym wystrojem architektoniczno-rzeźbiarskim, ale również szereg rekonstrukcji opartych na rzetelnych badaniach materiałów archiwalnych oraz badaniach archeologicznych.

W okresie sierpień 1999 r. – czerwiec 2001 r. przeprowadzono kompleksową konserwację elewacji ogrodowych – północnej i zachodniej oraz przewiązki (łącznik z fabryką).

Prace obejmowały pełną konserwację tynków i sztukaterii, wymianę pokryć dachowych i opierzeń, konserwację i rekonstrukcję elementów metalowych (kraty okienne i balkonowe, lambrekiny i akroteriony), stolarki drzwiowej i okiennej oraz witraża.

Przeprowadzono szereg badań i konsultacji w wyniku, których opracowano projekty rekonstrukcji brakujących elementów dekoracyjnych – wazy, lampy, nadbudowę wieży z dekoracją attyki, aranżację placu przed podjazdem z rekonstrukcją balustrady ogrodowej.

Projekty w całości zrealizowano. Zasadnicze prace konserwatorskie wykonano w technologii firmy Remmers.

Konserwację elewacji ceglanych z kamiennymi elementami architektoniczno rzeźbiarskimi oraz blacharką przeprowadzono w okresie od lipca do listopada 1998 r. oraz w maju 1999 r.

Elewacje oczyszczono metodami chemicznymi w technologii firmy Remmers, uzupełniono ubytki cegieł metodą kitowania i kaszlowania, uzupełniono spoinowanie. Przywrócono typowe dla epoki malowane na kolor czarny spoinowanie. W tym przypadku spoiny były malowane! a nie barwione w masie. Elewacje zabezpieczono płaszczem hydrofobowym.

Ponadto przeprowadzono konserwację pozostałych elementów elewacji kościoła takich jak metalowe żaluzje okien na wieży wykonane z blachy stalowej ocynkowanej, stolarkę okienną, którą wyczyszczono, zabezpieczono i pomalowano czarnym lakierem. Konserwacji technicznej poddano również cementowy cokół. Odspojone tynki odkuto, brakującą zaprawę uzupełniono zaprawą wapienno-piaskową. Całość zaimpregnowano środkiem gruntującym i pomalowano farbą silikonową, wymieniono na nowe ofasowanie blachy cynkowej.

W okresie od kwietnia do maja 1998 roku przeprowadzono prace konserwatorskie dotyczące trzech kamiennych portali drzwiowych w skrzydle zachodnim Zamku Królewskiego.

Konserwacji poddano wczesnobarokowy portal kamienny z licznymi nawarstwieniami malarskimi zniekształcającymi pierwotną formę oraz dwa stosunkowo nowe (powojenne) portale kamienne (rekonstrukcje).

W przypadku oryginalnego portalu przeprowadzono badania stratygraficzne w wyniku których stwierdzono występowanie śladowo zachowanej pierwotnej monochromii w kolorze czerwonym.

Konserwacja polegała na prawidłowo przeprowadzonym zabiegu oczyszczania przy założeniu zachowania reliktów pierwotnej monochromii, impregnacji strukturalnej kamieniarki preparatem krzemoorganicznym, uzupełnieniu ubytków i spoin. Scalenie kolorystyczne ograniczono do kitów i przebarwień. Warstwy barwnej nie rekonstruowano. Portal zabezpieczono hydrofobowo preparatem silikonowym metodą powlekania.

„Nowe” portale po oczyszczeniu i uzupełnieniu ubytków zabezpieczono preparatami hydrofobowymi zabezpieczającymi przed zabrudzeniami przez turystów.

Typowa konserwacja XIX w elewacji ceglanej polegająca zasadniczo na prawidłowo przeprowadzonym łagodnym oczyszczeniu powierzchni cegieł (metodą chemiczną i hydrotermiczną), uzupełnieniu ubytków cegieł kitami mineralnymi prod. Remmers oraz uzupełnieniu czarnych spoin (typowych dla tego typu i okresu budownictwa o cechach historycznych). Na podstawie badań odtworzono skład zaprawy do fugowania, która zawierała znaczne ilości węgla drzewnego. Fasadę zabezpieczono hydrofobowo impregnatem sianowym.

Czas trwania prac: wieża: VIII – IX. 1996, fronton: V – IX. 1997.

Każda praca konserwatorska dotycząca zabytków Wzgórza Wawelskiego przynosi niezapomniane wrażenia. Konserwacja marmurowej łazienki Prezydenta Mościckiego wchodzącej obecnie w skład Prywatnych Apartamentów Królewskich (utrzymanej wraz z wyposażeniem w charakterze epoki) była interesująca i bardzo ciekawa.

Prace polegały na prawidłowym oczyszczeniu marmurów karraryjskich, uzupełnieniu ubytków metodą kitowania i kaszlowania, polerowaniu powierzchni i zabezpieczeniu preparatami woskowo-akrylowymi.

Zastosowano materiały i technologie AKEMI.

„...Chodzi więc w tym projekcie o restaurowanie w dawnym znaczeniu tego słowa, nie o zachowanie samej budowli, lecz jednocześnie o rekonstrukcję, jaką zwykle podejmowano w ubiegłych stuleciach w zamkach, murach miejskich...”

Praca przy konserwacji zamku w Sanoku (listopad 1996 r. – listopad 1998 r., maj 1999 r.) była bardzo interesująca i nietypowa jak na dzisiejsze czasy – podjęto decyzję przywrócenia renesansowego wyglądu Zamku po dewastacji dokonanej przez Austriaków. Praca wiązała się z odtworzeniem kamieniarki (portale drzwiowe i okienne) w oparciu o odnalezione oryginalne fragmenty kamieniarki oraz ślady – negatywy pozostawione po kamieniarce w murach zamku.

Po szczegółowej inwentaryzacji archeologicznej i architektonicznej odnalezione fragmenty kamiennych portali) wykonano projekty rekonstrukcji dla poszczególnych renesansowych portali drzwiowych i obramień okiennych.

Pierwotne, odnalezione elementy z piaskowca oczyszczono, wzmocniono strukturalnie. Poszczególne elementy sklejono w połączeniu z kotwieniem oraz uzupełniono ubytki formy kitem mineralnym. Brakujące fragmenty odtworzono i wykonano z nowego kamienia (po wcześniejszym zaakceptowaniu projektów). Portale zamontowano w strukturze muru krypto szkieletowego. Kamieniarkę zabezpieczono hydrofobowo preparatami silikonowymi.

W wyniku prac konserwatorskich przeprowadzonych w okresie od października 1996 do grudnia 1997 r. usunięto przyczyny zniszczeń i przywrócono wygląd dekoracji stiukowej sklepienia prezbiterium zbliżony do pierwotnego. Szczególny nacisk położono na prace badawcze związane z rozpoznaniem pierwotnej technologii obiektu. Za ołtarzem głównym znaleziono „synopię” w kolorze ciemno-czerwonym imitującą modelunek formy elementów rzeźbiarskich – pierwsza faza rozmieszczenia „rysunku” kompozycji przed nałożeniem plastycznego stiuku.

Zastosowano tradycyjną technologię konserwacji stiuków. Wszelkie uzupełnienia i rekonstrukcje wykonano barwioną masą stiukową o składzie zbliżonym do pierwotnego. Całość dekoracji wzmocniono metodą wielokrotnego powlekania gorącym roztworem kleju glutynowego. Wykonano rekonstrukcje i uzupełnienia monochromatycznej warstwy malarskiej koloru szarego wykonano w technice zbliżonej do pierwotnej (kazeina wapienna, węgiel drzewny).

   ....

Praca konserwatorska ciekawa ze względu na wartość historyczną obiektu, jako jedynej pozostałości po nie istniejącym już cmentarzu a także, jako przykład śląskiej sztuki sepulkralnej oraz potrzebę zmiany bardzo złej lokalizacji zabytku (elewacja budynku przy skrzyżowaniu bardzo ruchliwych ulic) i przeniesienia go do miejsca zapewniającego właściwą ekspozycję – do Kaplicy Winklerów przy Kościele Garnizonowym.

Czas trwania prac: X. 1995 r. – VIII.1996 r.

Trudności nastręczał nie inwazyjny demontaż poszczególnych elementów kamiennych połączonych z elewacją budynku kotwami stalowymi i zaprawą.

Przeprowadzono pełną rutynową konserwację kamieniarki polegającą na oczyszczeniu, odsoleniu, impregnacji strukturalnej oraz uzupełnieniu ubytków. Epitafium po konserwacji zamontowano w wyznaczonym miejscu wg opracowanego projektu. Niektóre elementy pozłocono w technice płatkowej.

Pod koniec sezonu 1995 r. wykonano prace konserwatorskie dotyczące sztukaterii zdobiącej elewację frontową Synagogi Tempel. Praca polegała na prawidłowym uzupełnieniu ubytków poważnie uszkodzonej dekoracji. Prace wykonywano z ręki oraz metodą ciągnienia za pomocą specjalnych szablonów, powierzchnie opracowywano papierami ściernymi. Część sztukaterii odtworzono. W tym celu wykonano nowe modele, z których zdjęto formy silikonowe z płaszczem gipsowym a następnie odlewy – w technologii zbliżonej do pierwotnej, w oparciu o badania fizyko-chemiczne.

Prace konserwatorskie polegały na przywrócenie pierwotnej estetyki elewacji – ukazaniu naturalnej kolorystyki tynków i kamiennego detalu architektonicznego, jak i nałożeniu nowych powłok barwnych na malowane partie elewacji.

Największym problemem okazało się usunięcie betonowej zacierki leżącej na powierzchni kamiennego cokołu. Piaskowanie nie zdało egzaminu – podjęto decyzję mechanicznego usunięcia cementu metodą groszkowania. Kamień wzmocniono strukturalnie i uzupełniono kitami w technologii firmy Remmers.

   Prace konserwatorskie przeprowadzone w okresie od stycznia do lipca 1995 roku miały na celu zahamowanie postępującego procesu zniszczeń oraz przywrócenie walorów artystycznych dekoracji sklepienia Gabinetu Holenderskiego i przedsionka wykonanych ok. 1602 r. przez Jana Włocha (Giovanni Battista Falconi) oraz malowideł olejnych autorstwa Janiny Muszkietowej z 1937 r.

Wykonano badania konserwatorskie oraz odkrywki pokazujące zasięg pierwotnego stiuku oraz uzupełnień.

Stiuki odczyszczono z brudu i kurzu oraz wtórnych nawarstwień w postaci farb i pobiał, wzmocniono i podklejono. Uzupełniono ubytki oraz skorygowano kształt niektórych uzupełnień (np. tond na podłuczach okien). Wykonano scalenie kolorystyczne dekoracji stiukowej oraz korektę i uzupełnienie złoceń.

Przeprowadzono konserwację malowideł Janiny Muszkietowej, które oczyszczono i podklejono.

Wykonano drobne uzupełnienia warstwy malarskiej w technice żywicznej. Obrazy zabezpieczono werniksem z dodatkiem wosku.

Kompleksowa konserwacja wczesnobarokowej elewacji kamiennej autorstwa Giovanni Batista Trevano z bogatą dekoracją rzeźbiarską przeprowadzona w okresie od maja do grudnia 1994 r.
   Po raz pierwszy w Polsce, a na pewno w Krakowie zastosowano do oczyszczania kamiennej elewacji nowoczesny system CePe (kontrolowane piaskowanie z możliwością doboru, gradacji oraz ilości ścierniwa i ciśnienia) w przeciwieństwie do powszechnie stosowanego czyszczenia za pomocą piaskowania z dużą ilością wody (agregaty Karcher).
   Zastosowano nową metodę odsalania dolomitów metodą swobodnej migracji soli do rozszerzonego środowiska – kompresy trwale mokre, nie wysychające.
   Do wzmocnienia kamieniarki zastosowano nowoczesne silikonowe preparaty krzemoorganiczne. Ubytki formy oraz fugi uzupełniono masami sztucznego kamienia. Wykonano rekonstrukcje brakujących elementów rzeźbiarskich oraz atrybutów posągów świętych. Niektóre elementy taszlowano. Wykonano konieczne wzmocnienia konstrukcyjne. Przywrócono pierwotną polichromię, odtworzono złocenia w technice olejnej. Wykonano scalenie kolorystyczne uzupełnień pochodzących z kolejnych remontów (zwłaszcza wstawek hendlowskich) rozbijających pierwotną estetykę fasady. Kamieniarkę zahydrofobizowano.
   W wyniku działań konserwatorskich wstrzymano proces dezintegracji kamienia.

Była to moja pierwsza po studiach, poważna i duża praca konserwatorska; i jakże cenna, bo dotyczyła Katedry Wawelskiej. Praca w zespole konserwatorskim pozwoliła na zdobycie nowych doświadczeń związanych z pracą na dużym obiekcie, a nie jak wcześniej z rzeźbami w warunkach muzealnych, lub pracownianych oraz sprawdzenie w praktyce nabytej w ramach studiów wiedzy.

Wykonano pełną konserwację techniczną i estetyczną kamiennej elewacji polegającą na oczyszczeniu z zabrudzeń i wtórnych nawarstwień, uzupełnieniu ubytków metodą kitowania i taszlowania, fugowaniu oraz impregnacji hydrofobowej kamieniarki.